Franciszek Petrarka

Franciszek Petrarka

(1304-1374)

Portret Franciszka Petrarca

Urodził się w Arezzo we Włoszech, w rodzinie wygnańców politycznych z Florencji. Studiował retorykę i prawo,potem prowadził życie światowca i rozpoczyna działalność literacką. Został on nazwany włoskim humanistą. Petrarca był mistrzem w dziedzinie poetyki - wirtuozem słowa :poszerzył zakres epitetów, sięgnął do ostrych kontrastów, nawet do antytez. Definitywnie ustalił kształt sonetu (14 wersów podzielonych na 4 strofy). Stworzył poetycki język mówienia o miłości, jej obawach, takich jak: płacz, śmiech, ogień, lód, bladość, bicie serca.

Sonet

Sonet to utwór o 14 wersach składający się z 2 tetrastychów i 2 tercyn. Pierwsze dwie strofy to część opisowa sonetu, a dwie następne strofy to część refleksyjna. 

Canzoniere

Franciszek Petrarco pisał wiersze w języku narodowym wiersze te potomni nazwali Zbiorem Pieśni. Zbiór składa się z 366 utworów pisanych od 1340 r. do ostatnich lat życia, najwięcej (317) jest w nim sonetów. Poezję Petrarca nazwano Poezją wspomnień i przemijającego czasu zawiera ona swoiście ujętą historię życia Petrarca, gdzie na plan pierwszy wysuwają się dzieje wielkiej idealnej miłości do Laury. Petrarca stał się piewcą nieodwzajemnionej miłości do damy swego serca, którą w wierszach nazwał słodką i gorzką nieprzyjaciółką. Część krytyki literackiej twierdziła, że Laura nigdy nie istniała, jednak jej życie potwierdza sam Petrarca, a imię Laury stało się symbolem poezji miłosnej. Ukochana Petrarca była podobno żoną szlachcica Hugona Desade i zmarła na dżumę. Zatem Zbiór Pieśni można podzielić na wiersze Ku czci Laury żywej oraz wiersze Ku czci Laury umarłej. Na podstawie zbioru nie możemy wiele powiedzieć o Laurze, gdyż uwaga autora koncentruje się wokół niego samego. Jest to obszerny monolog wyrażający namiętność oraz dokonujący precyzyjnej analizy stanów ducha poety. Gama uczuć obejmuje świat radości i smutku, ale również zagadnienia większej miary, jak przemijalność życia, śmierć, wolność, chwała. Zauważa się wyraźny kontrast między marzeniem o wieczności a dążeniami wynikającymi z potrzeb życia ziemskiego, konflikt między wolą a rozumem. Widać wahania człowieka mającego przed sobą widok ukochanej lub przywołującego pamięć o niej i świadomego  hamulca nałożonego na niego przez  nakazy religii. Stąd obfitość zmieniających się stanów uczuciowych, różnych odcieni smutku, melancholii, zmęczenia, nadziei.

W pierwszym sonecie pojawia się ton spokojnej medytacji, swego rodzaju spowiedź dotycząca świadomości w obliczu daremnych nadziei i daremnych cierpień. W innych sonetach to marzenie o samotności, o ucieczce przed ludźmi, to znowu gorączkowe poszukiwania ludzi i czynu. Raz zwraca się do Boga  w formie modlitwy, innym razem staje mu przed oczyma Laura. Śmierć ukochanej wpływa na zmianę uczuć poety i zmianę wizerunku ukochanej. Wspomnienie przeplata się ze snem, żywa kobieta przeradza się w duszę przyjaciółki, która kojąco wpływa  na zmęczonego poetę.

Źródła:

Wydawnictwo IBIS Kompendium Język polski Jadwiga Matoszko- Czwalińska

Nowa Era Małgorzata Chmiel, Anna Równy Ponad słowami klasa 1 część 2 Zakres podstawowy i rozszerzony     Podręcznik do języka polskiego dla liceum i technikum